[NL] Als krekels aan de wand
Donderdag 19 Oktober 2017 Haarlems dagblad
Jaap Timmer, Verslaggever
In Galerie 37PK kun je nog tot en met zondag de tekenmachines van Jorrit Paaijmans aan het werk zien. Zoemende installaties waaraan tekenpotloden zijn bevestigd. De lijnen, cirkels en andere figuren die de machines op papier zetten, vormen niet de kern van de kunstwerken. Het gaat de Haagse kunstenaar, die vier maanden in Haarlem woonde en werkte, vooral om de apparaten en de werking ervan.
De besloten expositieruimte van de galerie geeft de kunstwerken een podium waar rust hangt. Een be- proefde conditie om aandachtig naar mooie dingen te kijken. Je kunt ze horen, als krekels aan de wand. ’Hyperdrawing’ heet de expositie.
De wonderlijke apparaten bewegen traag zoals de beroemde installaties van Jean Tinguely, de bewegingen hebben een soort hypnotiserend effect. Voor de 38-jarige Paaijmans is Tinguely de ’grondlegger van de tekenmachine’. Zijn uitstalling in de Stadskunstkamer - hoek Raaks en Jacobstraat - heeft hij juist verwijderd. In het weekend was er een symposium over deze tak van sport, ’hyperdrawing’ geheten, waarin de nadruk ligt op het proces van het tekenen. Op uitnodiging van 37PK was Paaijmans de afgelopen maanden inwonend kunstenaar in de Spaarnestad, waar hij een nieuwe machine ontwierp en testte alvorens hem in zijn Haagse atelier te bouwen. Ook bezocht hij samen met cultureel geïnteresseerden uit Haarlem de Verbeke Foundation bij Antwerpen, waar meer van zijn werken te zien zijn tezamen met die van - pak hem beet - Panamarenko.
Jorrit Paaijmans is op een bepaald moment in zijn leven gefascineerd geraakt door deze manier van tekenen en ontwikkelde vervolgens de ene na de andere machinerie. ,,De ene komt voort uit de andere.’’ Zijn werkplaats staat dan ook vol met draaibanken en frezen en hij werkt met staal, aluminium en messing.
Waarom dat machinale tekenen? Hij komt met een ontwapenend antwoord. De een pakt een potlood om te tekenen, de ander een stuk houtskool. De Hagenaar die de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht met goed gevolg afsloot, vond zichzelf geen begenadigd tekenaar en zocht daarom een andere wijze van tekenen die hij wel zou kunnen beheersen. Gaandeweg raakten de tekeningen zelf op de achtergrond. ,,Hyperdrawing is niet een woord van mij. Ik heb het geadopteerd van de Lowbrow University in Engeland. Daar bevindt het onder- zoeksinstituut ’Tracey’ dat de veranderingen in het tekenen bestudeert. Tekenen is de oudste vorm van communicatie, denk aan de grottekeningen, maar het heeft altijd een dienende rol gehad. In de kunstgeschiedenis waren tekeningen hoogstens voorstudies voor de grotere kunsten zoals het schilderen, het beeldhouwen en de architectuur. Pas in het begin van de 20e eeuw zijn de avant-gardisten het tekenen als doel op zich gaan zien. In de jaren 50 kreeg het tekenen een eigen domein in de beeldende kunst. Het is een heel jonge discipline. De tekenbeurs Drawing Now in Parijs, de grootste van Europa, bestaat nog maar zeven jaar.’’
Bij 37PK kwamen scholieren kijken, ze waren gefascineerd door het project. Met inzet van zijn tekenautomaten probeert Paaijmans nieuwe wegen in te slaan om het vak te beoefenen. In het verleden gaven Da Vinci en Dürer de tekenkunst impulsen door het perspectief te introduceren. Dürer gebruikte daarvoor een tekenraam. Je zou je kunnen afvragen of de Paaijmans-machines authentieke kunst produceren. Hijzelf meent van wel, omdat hij elk apparaat zelf bouwde, waarmee het uniek is en de ’uitdraai’ op papier bij gevolg zijn handschrift heeft.
Dan die prachtige arm, de blikvanger in Haarlem. Het object van epoxy is een afgietsel van Jorrits eigen arm. Op deze wijze symboliseert hij dat de kunstenaar zelf is losgekomen van de tekenhandeling. ,,De pen is vervangen door een tatoeëernaald. In werkende vorm gaat dit apparaat mijzelf eind dit jaar een permanente lijn zetten op mijn arm. Ik stel daarmee mijn lichaam beschikbaar voor mijn eigen ontwikkelde apparaat en ben dan onderhevig aan mijn eigen kunst. De arm word bij 37PK dus getoond in zijn tussenfase, het werk is nog niet afgerond, dit zal pas zo zijn als er een lijn op mijn arm is getatoeëerd.’’
![]()
Donderdag 19 Oktober 2017 Haarlems dagblad
Jaap Timmer, Verslaggever
In Galerie 37PK kun je nog tot en met zondag de tekenmachines van Jorrit Paaijmans aan het werk zien. Zoemende installaties waaraan tekenpotloden zijn bevestigd. De lijnen, cirkels en andere figuren die de machines op papier zetten, vormen niet de kern van de kunstwerken. Het gaat de Haagse kunstenaar, die vier maanden in Haarlem woonde en werkte, vooral om de apparaten en de werking ervan.
De besloten expositieruimte van de galerie geeft de kunstwerken een podium waar rust hangt. Een be- proefde conditie om aandachtig naar mooie dingen te kijken. Je kunt ze horen, als krekels aan de wand. ’Hyperdrawing’ heet de expositie.
De wonderlijke apparaten bewegen traag zoals de beroemde installaties van Jean Tinguely, de bewegingen hebben een soort hypnotiserend effect. Voor de 38-jarige Paaijmans is Tinguely de ’grondlegger van de tekenmachine’. Zijn uitstalling in de Stadskunstkamer - hoek Raaks en Jacobstraat - heeft hij juist verwijderd. In het weekend was er een symposium over deze tak van sport, ’hyperdrawing’ geheten, waarin de nadruk ligt op het proces van het tekenen. Op uitnodiging van 37PK was Paaijmans de afgelopen maanden inwonend kunstenaar in de Spaarnestad, waar hij een nieuwe machine ontwierp en testte alvorens hem in zijn Haagse atelier te bouwen. Ook bezocht hij samen met cultureel geïnteresseerden uit Haarlem de Verbeke Foundation bij Antwerpen, waar meer van zijn werken te zien zijn tezamen met die van - pak hem beet - Panamarenko.
Jorrit Paaijmans is op een bepaald moment in zijn leven gefascineerd geraakt door deze manier van tekenen en ontwikkelde vervolgens de ene na de andere machinerie. ,,De ene komt voort uit de andere.’’ Zijn werkplaats staat dan ook vol met draaibanken en frezen en hij werkt met staal, aluminium en messing.
Waarom dat machinale tekenen? Hij komt met een ontwapenend antwoord. De een pakt een potlood om te tekenen, de ander een stuk houtskool. De Hagenaar die de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht met goed gevolg afsloot, vond zichzelf geen begenadigd tekenaar en zocht daarom een andere wijze van tekenen die hij wel zou kunnen beheersen. Gaandeweg raakten de tekeningen zelf op de achtergrond. ,,Hyperdrawing is niet een woord van mij. Ik heb het geadopteerd van de Lowbrow University in Engeland. Daar bevindt het onder- zoeksinstituut ’Tracey’ dat de veranderingen in het tekenen bestudeert. Tekenen is de oudste vorm van communicatie, denk aan de grottekeningen, maar het heeft altijd een dienende rol gehad. In de kunstgeschiedenis waren tekeningen hoogstens voorstudies voor de grotere kunsten zoals het schilderen, het beeldhouwen en de architectuur. Pas in het begin van de 20e eeuw zijn de avant-gardisten het tekenen als doel op zich gaan zien. In de jaren 50 kreeg het tekenen een eigen domein in de beeldende kunst. Het is een heel jonge discipline. De tekenbeurs Drawing Now in Parijs, de grootste van Europa, bestaat nog maar zeven jaar.’’
Bij 37PK kwamen scholieren kijken, ze waren gefascineerd door het project. Met inzet van zijn tekenautomaten probeert Paaijmans nieuwe wegen in te slaan om het vak te beoefenen. In het verleden gaven Da Vinci en Dürer de tekenkunst impulsen door het perspectief te introduceren. Dürer gebruikte daarvoor een tekenraam. Je zou je kunnen afvragen of de Paaijmans-machines authentieke kunst produceren. Hijzelf meent van wel, omdat hij elk apparaat zelf bouwde, waarmee het uniek is en de ’uitdraai’ op papier bij gevolg zijn handschrift heeft.
Dan die prachtige arm, de blikvanger in Haarlem. Het object van epoxy is een afgietsel van Jorrits eigen arm. Op deze wijze symboliseert hij dat de kunstenaar zelf is losgekomen van de tekenhandeling. ,,De pen is vervangen door een tatoeëernaald. In werkende vorm gaat dit apparaat mijzelf eind dit jaar een permanente lijn zetten op mijn arm. Ik stel daarmee mijn lichaam beschikbaar voor mijn eigen ontwikkelde apparaat en ben dan onderhevig aan mijn eigen kunst. De arm word bij 37PK dus getoond in zijn tussenfase, het werk is nog niet afgerond, dit zal pas zo zijn als er een lijn op mijn arm is getatoeëerd.’’
